Majuba 1997

Dankwoorde en Gelukwensing

Dit is my besondere voorreg om Aksie Vrouekrag o.l.v mev. Lucia van den Berg geluk te wens en te bedank vir hierdie gedenkteken. Ek doen dit namens die Afrikaner Kultuurbond en alle kultuurorganisasies wat steeds werk vir die opbou en bevryding van ons volk.

Wat in hierdie gebeure vandag op die voorgrond tree, is die ywer, deursettingsvermoë en die vergesig van die vroue van ons volk. So word 'n tradisie van ons volk vandag steeds voortgesit.

Wanneer 'n mens op die top van Majuba staan en suidwaarts kyk, sien 'n mens, meer as net in jou geestesoog, van die aangrypendste momente in ons volksgeskiedenis.

• Ver, op die gesigseinder, lê Bloedrivier - die geboorteplek van ons volk en vryheidsideaal.
• Die ideaal, wat in 1812 deur 'n vroue-afvaardiging o.l.v Johanna Smit, verwoord is met die bekende woorde: "Meneer Cloete, al moet ons ook kaalvoet en blootshoof oor Drakensberg loop, sal ons nie onder die Britse vlag berus nie."
  
  Maar die imperiale opmars het voortgegaan. Vlak voor jou oë lê Isandlwana en Korke’s Drift - veldslae van die Britse imperialisme waarmee die Zoeloevolk in 1879 onderwerp is. Hierdie onderwerping was nodig sodat die Britse oorlogsmasjien kon voortrol om 'n pad oop te stoot in die ZAR om hom sy vryheid finaal te ontneem.

• En hier op Majuba was dit, volgens oorlewering, weer 'n vrou, mev. Joubert, wat die Britse aanvalsmag op die berg gesien het en die Boere aangespoor het om hulle daar te gaan afhaal.

Foto onder: Die paneel word eers in klei gemodelleer
 en daarna in gips gegiet. Mev. Dingie Roos by die gipspaneel.

Hier op Majuba is die Britse imperiale opmars gestuit - minstens tydelik. Op hierdie berg het ons vryheidsideaal konkrete gestalte gekry. Daarom is Majuba ‘n simbool van vryheid. Só deur hierdie monument hoop ons dat dit 'n lewende vryheidsimbool vir ons volk sal bly. Ook vir die geslagte wat kom -

hulle wat met moed, om teen die môrekim, meer as net Majuba uit moet klim.

Maar juis vanweë sy betekenis, moes Majuba gewreek word. Daardie wraak is uitgegiet met die Tweede Vryheidsoorlog en afgerond met die vernederende vredesvoorwaardes van Vereeniging in 1902. Majuba moes, figuurlik gesproke, deur die imperiale stootskraper platgestoot word.

Weer staan die Boervrou voor ons. Dit was immers sy wat die grootste offers in die konsentrasiekampe gebring het. Maar dit was ook die vroue wat na 1902 weer begin het om die verslane en verflenterde Afrikanervolk op te hef - selfs met die hulp en leiding van 'n vrou uit die vreemde, Emily Hobhouse. Nou is ons as volk weer platgeslaan. Hierdie keer deur die wêreldimperialisme wat ons ons vryheid ontneem het. En weer is dit die krag van die vrou, wat met fyn aanvoeling en met 'n vergesig op ons vryheidsideaal, hier 'n baken kom plant het om ons daaraan te herinner dat die vryheidsvlam nie dood is nie. En om ons weer hoop te gee uit ons verlede.

Want die berg het gebly! En nou is hy versier met hierdie gedenkteken. So kan ons terug kyk op die verlede. Maar kyk ons verder, sien ons steeds die flikkeringe van ons vryheidsideaal wat nie gedoof is nie en nie gedoof sal word nie.

Mag hierdie daad van die vrou ons dan inspireer, dat ons nie net bly vassteek by 'n roemryke veldslag van die verlede nie. Dat ons nie die gesonke verlede met wraak oproep nie. Dit is immers nie in ons volksaard nie. Maar dat ons met opgehewe harte hoër sal klim, die toekoms in met die vlam van ons vryheidsideaal in ons hand.
Prof. Hendrik van der Wateren

GROETE BOODSKAP

Namens die Raad van Kuratore van die Voortrekkermuseum, Pietermaritzburg, asook die Direkteur, dr. Ivor Pols, dra ek hartlike groete en gelukwense oor aan die bestuur en lede van Aksie Vrouekrag en almal hier teenwoordig met die oprigting van hierdie gedenkteken. Dit is voorwaar ‘n uitstekende werkstuk waardeur die simboliek duidelik na vore kom.

Baie geluk met die grootse gebaar.
Mev. Mientjie Geyser